O przemocy domowej

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1673) określa zadania, zasady i  sposób postępowania wobec osób doznających przemocy, osób stosujących przemoc i świadków przemocy domowej.

Przemoc domowa to zagadnienie bardzo szerokie; jest zamierzonym działaniem, które wykorzystuje przewagę siły, a skierowane jest przeciwko bliskiej osobie. Działanie to narusza prawa i dobra osobiste osoby bliskiej, powodując psychiczne lub fizyczne cierpienia, w szczególności: narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia;

naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną; powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę; ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej oraz istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia,   w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Można mówić o przemocy rodziców wobec dziecka, przemocy wobec żony, męża,  partnera, przemocy wobec osób starszych, przemocy wśród rodzeństwa oraz przemocy wobec rodziców. Wśród form przemocy wyróżnia się pięć podstawowych:

– fizyczna, najbardziej widoczna i najtrudniejsza do ukrycia. To właśnie jej drastyczne przykłady są pokazywane przez media, a za jej stosowanie zapadają najczęściej wyroki sądowe. Do przemocy fizycznej zalicza się bardzo szeroki wachlarz zachowań osoby stosującej przemoc domową: od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, aż do zachowań powodujących ostre urazy fizyczne, wymagające opieki medycznej czy wręcz hospitalizacji.

– psychiczna (emocjonalna), często zaczyna się niepostrzeżenie, początkowo jest nawet niedostrzegana przez osoby, które jej doznały. W wielu przypadkach zaczyna się od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, wyglądu, zazdrości, ograniczania kontaktów z bliskimi,
a kończy na groźbach, oczernianiu, oskarżaniu, poniżaniu, wyśmiewaniu, szantażowaniu.

– materialna (ekonomiczna), uniemożliwianie podjęcia pracy, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, uniemożliwianie dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych. Z przemocą materialną mamy często do czynienia wówczas, gdy np. pracujący mąż uważa, że zarobione przez niego pieniądze są jego własnością, a niepracująca zawodowo, wychowująca dzieci żona nie ma do nich prawa.

– seksualna, przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych. Zmuszanie do nieakceptowanych przez drugą osobę praktyk i zachowań seksualnych.        O tego rodzaju przemocy można mówić nie tylko w przypadku gwałtu czy zmuszania do innych czynności seksualnych, ale także np. w sytuacji zmuszania do oglądania pornografii.

– zaniedbanie, tę formę przemocy stosują najczęściej osoby dorosłe wobec dzieci. Jest to niezaspokajanie ich podstawowych potrzeb emocjonalnych i fizycznych. O zaniedbaniu można mówić      w przypadku odrzucenia emocjonalnego dziecka, braku zainteresowania jego rozwojem, sytuacją życiową, problemami, a także stanem zdrowia i higieną. Zaniedbanie to także niezaspokajanie potrzeb żywieniowych i związanych z ubiorem.

 

Jeśli doznajesz przemocy domowej…

Musisz pamiętać, że nie jesteś sam/a!

To, co się dzieje w Twojej rodzinie nie jest rzadkością, występuje w wielu rodzinach w Polsce. Wiele osób, podobnie jak Ty, doznaje przemocy w swoim domu. Nie mówią o tym, bo się boją lub wstydzą. Często też czują się winne zaistniałej sytuacji.

Musisz wiedzieć, że nic nie usprawiedliwia przemocy!

Najważniejsze jest to, że masz szansę zmienić sytuację swoją i swoich najbliższych. Sytuacja, jakiej doświadczasz może się skończyć, możesz żyć bez przemocy.

Przemoc domowa jest przestępstwem! Nigdy nie jest za późno, aby powiedzieć nie!

Przemoc nie skończy się sama z siebie. Pierwszym krokiem do jej przerwania jest przełamanie milczenia. Nie masz powodu, by się wstydzić.

PAMIĘTAJ!

• Masz prawo żyć w domu wolnym od przemocy
• Masz prawo czuć się bezpiecznie w swoim domu
• Masz prawo do szacunku i godnego traktowania
• Masz prawo do swobodnego wyrażania swojego zdania
• Masz prawo współuczestniczyć w podejmowaniu decyzji odnośnie spraw związanych z waszą rodziną, domem, dziećmi, wydatkami. Twoje potrzeby, sprawy są jednakowo ważne
• Masz prawo do swobodnego kontaktowania się z bliskimi, rodziną, przyjaciółmi

TO, CO POMAGA W ZATRZYMANIU I WYJŚCIU  Z SYTUACJI

PRZEMOCY DOMOWEJ:

• Powiedzenie innym o doznawanej przemocy – przełamanie milczenia i sekretu: przemoc domowa nie musi rozgrywać się w czterech ścianach domu
• Zwrócenie się o pomoc do sąsiadów, przyjaciół, rodziny
• Skorzystanie z pomocy powołanych do tego instytucji: ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy domowej, ośrodki pomocy społecznej, punkty informacyjno-konsultacyjne, policja, prokuratura, sąd
• Skorzystanie z poradni, rozmowa ze specjalistą zajmującym się sprawami przemocy (psycholog, terapeuta, prawnik, pracownik socjalny itp.)
• Wezwanie policji, upomnienie się o uruchomienie procedury “Niebieskie Karty”
• Podjęcie kroków prawnych i wykorzystanie możliwości prawnych w celu ochrony siebie i dzieci przed przemocą

Pomoc z zewnątrz to Twoja szansa na wyjście z pułapki przemocy, w której się znajdujesz

Gdzie możesz szukać pomocy:

1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kochanowicach oraz działający przy nim Zespół Interdyscyplinarny w Gminie Kochanowice, pod adresem Kochanowice, ul. Lubliniecka 7, tel. 34 35-33-427. Tutaj też istnieje możliwość skorzystania  z konsultacji psychologicznych.
2. Komenda Powiatowa Policji w Lublińcu, adres: Lubliniec, ul. Oświęcimska 6, tel. 34 353-22-55
3. Prokuratura Rejonowa w Lublińcu, adres: Lubliniec, ul. Plebiscytowa 30, tel. 34 353-07-36
4. Sąd Rejonowy w Lublińcu, adres: Lubliniec, ul. Sądowa 3, tel. 34 356-30-60

5. Punkt Konsultacyjny przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lublińcu, adres: Lubliniec, ul. Oświęcimska 30, tel.: 343511461; dyżury konsultanta w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej: czwartek, godz. 15⁰⁰ – 16³⁰

1. Ogólnopolskie pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie ”Niebieska Linia”, tel.: 0801 12 00 02

Gdy jesteś świadkiem przemocy

Jeśli jesteś świadkiem przemocy domowej musisz wiedzieć, że:

NIEPRAWDĄ JEST, że osoba doznająca przemocy nie prosi o pomoc, ponieważ jej nie chce lub, że akceptuje taką sytuację w swoim domu.

Ofiara przemocy domowej nie prosi głośno o pomoc, ponieważ:

1. Boi się: o swoje życie i zdrowie, o życie i zdrowie swoich dzieci, bądź bliskich, tego, że nawet, jeśli zawiadomi o przestępstwie policję, prokuraturę, to i tak nikt nie będzie chciał zeznawać, że widział, słyszał jak ona doznaje przemocy
2. Nie wierzy: że ktoś chce i może jej pomóc, że ma prawo prosić o pomoc, że coś się zmieni;
3. Wstydzi się: ponieważ bierze na siebie całą odpowiedzialność za to, co się dzieje w jej domu

To Ty możesz przerwać zamknięty krąg milczenia! Możesz pomóc! Miej odwagę stanąć w obronie krzywdzonych!

Co możesz zrobić by pomóc osobie doznającej przemocy?

Zawiadom osoby, które zajmują się udzielaniem pomocy w sytuacjach kryzysowych, czyli:

• ośrodek pomocy społecznej – znajduje się w każdej gminie
• policja – osobiście lub telefonicznie: 997 lub 112
• prokuratura
• pogotowie dla ofiar przemocy w rodzinie “Niebieska Linia” 0 801 12 00 02

Dzięki Tobie, instytucje pomagające ofiarom przemocy mogą dotrzeć do ludzi, którzy tej pomocy potrzebują. Reaguj bezwzględnie, jeśli wiesz, że krzywdzone jest dziecko.

Ważne, aby w rozmowie z osobą doznającą przemocy:

• Słuchać uważnie: nie osądzać i nie obwiniać. Nie pytać, dlaczego nie zrobiła nic wcześniej, by przerwać przemoc. Nie można być pewnym, co by się zrobiło, gdyby się było w podobnej sytuacji.
• Wyjaśnić jej, że nie jest odpowiedzialna za przemoc, że nie zasłużyła na nią. Nie usprawiedliwiać zachowań sprawcy. Trudne dzieciństwo, spożywanie alkoholu czy też narkotyków nie usprawiedliwia przemocy. Zachowanie sprawcy jest zamierzone i świadome. Jest sposobem sprawowania władzy nad drugą osobą. Nic nie usprawiedliwia przemocy!
• Podzielić się z nią informacjami, gdzie może uzyskać profesjonalną pomoc. Pomóc jej w zaplanowaniu działań zmierzających do ochrony jej i dzieci, zachęcać ją do ich realizacji.
• Dostarczyć jej informacji i wsparcia, nie udzielać rad. Postarać się zachęcić ją do szukania pomocy, ale pozostawić jej decyzję o czasie i sposobie szukania pomocy.
• Umacniać ją w tym, że ma w sobie zasoby, które pozwolą jej na wyjście z sytuacji przemocy.